YABANABAT’TAN SESLENİŞ 2 (yeni)

          YABANABAT 

           Kutlu Hemşehrilerim,

           Öncelikle kimliğimizi ve kişiliğimizi oluşturan tanımlar ile ilgili bilgileri sizlerle paylaşmaya çalışacağım.Bu anlamda Bölgemizin adı olan Yabanabat’ın anlamı ve tarihi kayıtlarını sunuyorum.

           Yabanabat kelime anlamı olarak;  Şenlendirilmiş, mamur hale getirilmiş, ıssız yerler ve vadiler anlamına gelir

          Yabanabat, bugün coğrafi sınır olarak Kızılcahamam, Çamlıdere ilçelerinin tamamını, Güdül, Ayaş , Kazan ve Çubuk ilçelerinin bir kısmını kapsayan bölgenin tarihteki adıdır.

          Yabanabat’ın tarih içinde gelişimine bakacak olursak;

          1356 yılından itibaren Ankara Sancağına bağlı olan Yabanabat’ın ilçe merkezi Demirciören  köyüdür.1880 yılında olduğu gibi zaman zaman Pazar beldesine taşınmıştır. 1915 yılından beri bugün ki Kızılcahamam İlçe merkezidir.

        1423  Tarihli Tahrir defterinde ilk defa Yabanova olarak adı geçmiştir.

        1463 Tarihli Ankara tahrir defterinde Yabanova idari birimine bağlı 81 köy ve mezra vardır,

        1530 Tarihli Tahrir defteri kayıtlarına göre; kadı ve subaşı tarafından idare edilen Yabanabat’ın 109 köy ve 30 mezrası vardır.Nüfusu 12.644 kişidir.181.398 akçe yıllık geliri vardır.

        1571 Tarihli tahrir defterinde ; Yabanabat’ın 96 köy ve 12 mezrası vardır.Nüfusu  5. 273 kişidir.

        1901 Tarihinde yazılan Şemsettin Sami Bey’in Kamus-u Alam adlı eserinde; Ankara Sancağının kuzeyinde bir ilçe’dir, doğu ve kuzeyden Kastamonu, batıdan Beypazarı ve Ayaş,güneyden Zir (Yenikent) ve Çubuk ile çevrilidir,İlçe merkezinin Şorba karyesidir. Hepsi Müslüman olmak üzere 175 köy ve 48.250 kişilik nüfusa sahiptir.İlçe hudutları içerinde 130 camii,15 mescit,8 medrese, 1 rüştiye, 1 iptidaiye, 15 sıbyan mektebi ve 72 dükkan ile 190 adet değirmen vardır.diye yazılmıştır.

        1907 Tarihli Ankara Vilayet Salnamesinde, nüfusu 26.939 kişi erkek,28.159 kişi kadın olmak üzere toplam 55.098 kişidir.Kazada 148 camii ve mescit, 1 ortaokul,137 sıbyan mektebi,126 dükkan ve 151 değirmen olduğu belirtilmiştir.

        ŞORBA

        Bu noktada bugün ki Pazar Nahiyesinin tarihteki adı olan Şorba adının nereden geldiğini anlatmak gereklidir.Köyün yerleşiminin  güneye baktığı için ilk adı Güneyköy olan köyün adı  gelen, giden misafirlere çorba ikram ettiği için ‘Çorba dede’ olarak anılan muhterem bir zatın ölümü üzerine  Çorba (Şorba) olarak değişmiştir. Yabanabat ilçe merkezi en son 1880 yılında buraya  nakledilmiştir.

        İlçe merkezi olması ile birlikte hızlı bir yerleşmenin olduğu Şorba’da , nisbet edercesine yapılan,birbirinden güzel konaklar yapılmış ve bunlara ’ Nisbet Konakları ‘ denmiştir.Bu konaklarda zemin katta ahır.samanlık, ambar ve kiler, her katta tuvalet, banyo, odalarında gömme dolap ile bakır kapların konulduğu sergenler vardır.İlçe Merkezinde kanalizasyon kurulmuştur.

         1830   Nüfus sayımında kazanın 62 köyü vardır ve nüfusu 4.762 kişidir.

         1840 Tarihli Temettuat defterinde kazanın 71 köyü vardır ve 1.095 hane ikamet etmektedir.  

         Yabanabat ile bilgileri bağımsızlık karakterimiz ve önderlik vasfımızın  en son göstergelerinden olan Yabanabat Müdafa-i Hukuk Cemiyeti ile bitirmek istiyorum.

         İngilizlerin Sevr barış konferansına ‘İstanbul’un milletlerarası hale getirileceği’ haberi ardından Mustafa Kemal, 8 Ocak 1920 tarihinde 3.Ordu Müfettişliğine telgraf çekerek, halkın bu durumu protesto etmesini ister. Ertesi günü yani 9 Ocak 1920’de      15 Müdafa-i Hukuk Cemiyeti, İstanbul’daki İngiliz Komiserliğine protesto telgrafı göndermiştir. İngiliz Komiser Robeck beklemediği  bu tepki ve duyarlılığa şaşırmıştır.Bu Kahramanca tepkiyi hemen veren Cemiyetler ;  ‘Tokat, Konya, Hacı Bektaş , Ayaş, Kastomonu, Gerede, Beypazarı, Trabzon, Tekke, Develi, Boğazlıyan, Zonguldak, Çerkeş, Nazilli ve Yabanabat Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri’dir.

          Görüleceği üzere tarihi kayıtları ve kendini adlandırmasıyla bölgemiz her karışıyla Türk ve Müslüman bir kimliği barındırmaktadır.

          Belediyemizin Kültür Merkezinin adını ‘Yabanabat Kültür Merkezi’ olarak adlandırması, Yabanabat Camii ve Yabanabat isimli firmaların gün geçtikçe çoğalması görsel bilincimizin yanında belleklerimizin de aydınlanmasına katkı sunmaktadır.Bu noktada duyarlık gösteren  kişi ve kurumları kutluyorum.

          Yapılması gerekenler noktasında önerilerim ise;Tarihi köklerimiz ile ilgili adlandırmaların çoğaltılması, İlçe girişinden itibaren  bina ve caddelerin Selçuklu,Osmanlı motifleriyle bezenmesi ve zamanının  medeniyet göstergelerinden biri olan ve bugün hepimizin bildiği Safranbolu evleri niteliğinde ki Nisbet Konaklarının roleve vs. çalışmalarının yapılarak,  yeniden inşa edilerek  canlandırılması  ve turizme kazandırılması olacaktır.

                                                                                                         Selim ŞENOL