İnternet ve Sosyal Medya Bağımlılığına Dikkat!
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik konu hakkında bilgiler verdi.
İnternet ve sosyal medya bağımlılığı modern çağın etkisiyle çoğu kişiyi etkisi altına almıştır. Kişiler sosyal medya aracılığı ile kendilerine ait, istedikleri gibi bir vitrin oluştururlar. Sosyal medya hesaplarını takip etme ve takip edilme olarak çift yönlü etkileşim söz konusudur. Her yaştan insanın vakit geçirdiği sosyal medya, kontrolsüz kullanım sebebiyle bağımlılık etkisi yaratmaktadır. Bu nedenle kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler. Peki genel olarak internet ve sosyal medya bağımlılığı nedir, internet ve sosyal medya bağımlılığının belirtileri nelerdir beraber inceleyelim.
İnternet ve Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir?
Bağımlılığı, bir maddeye ya da davranışa karşı önlenemez istek olarak tanımlayabiliriz. Bırakılması ve uzaklaşılması güç bir durumdur. Sosyal medya ve internet bağımlılığı, Yoksunluk, tolerans, ilişkisel problemler gibi psikolojik ve fiziksel belirtiler gösterir. Uyku ve yemek bozuklukları bağımlılığa eşlik edebilir. Bağımlılık düzeyi arttıkça kişinin yaşam kalitesi düşer. Sosyal medya bağımlıları internetten ve sosyal ağlardan uzak kalamaz, günlük hayatını ve iş hayatını olumsuz yönde etkiler. Sabah uyanır uyanmaz ilk iş ve gece yatmadan önce sosyal medya hesaplarını kontrol eder. Onların elinden alınması durumunda engellenmeye bağlı zorluklar olarak yaşar.
Sosyal Medya Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?
Sosyal medya, kişilerin kendilerini görünür kıldığı ve başkalarının da onları rahatça takip edebildiği bir ortamdır. Ancak bazı durumlarda internet ve sosyal medya kullanımı dozunu aşar. Dolayısıyla kişide adeta bağımlılık etkisi yaratır. Bu gibi durumlarda kişi tarafından fark edilmesi güç olsa da etrafındakiler bu durum fark etmeli ve gerekli önlemleri almalıdır. Gerekli önlemlerin alınmaması durumunda internet ve sosyal medya bağımlılığı oldukça yıkıcı etkiler yaratır. İnternet ve sosyal medya bağımlılığını anlamak için aşağıda yer alan belirtilerden birkaç tanesini ya da tamamını gösteriyor olmak gerekir.
*Kişi uyandığı ilk anda sosyal medyaya bakıyorsa ve aklına gelen ilk şey sosyal medya ağlarıysa bağımlılık ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
*Sosyal medyada geçirilen ortalama süre önemlidir. Modern çağda ortalama bir insan bir gününün 2 ya da 3 saatini sosyal medyada geçirir. Bu göz önüne alınarak kişinin sosyal medya bağımlısı olup olmadığı anlayabiliriz.
*Kişi sosyal medya hesaplarında sürekli olarak yenileme ve güncelleme yapıyorsa sosyal medya bağımlılığı hakkında ipucu verir.
*Kişi bir gününü daima sosyal medya hesaplarında paylaşıyorsa, paylaşım yapmadığında kendisini rahatsız hissediyorsa sosyal medya bağımlısı olma ihtimali yüksektir.
*Sosyal medyada yer alan bilgilere inanılıyorsa sosyal medya bağımlılığı sinyalleri baş göstermiş demektir.
*Sosyal medya üzerinde kendisine olmadığı bir profil ve hayat çiziyorsa yine bir bağımlılık durumu göz önünde bulundurulmalıdır.
*Can sıkıntısı, moral bozukluğu ya da herhangi bir boş zamanda aklınıza yapacak ilk şey olarak sosyal medya geliyorsa ve kendinizi eninde sonunda yine sosyal ağlarda buluyorsanız internet ve sosyal medya bağımlılığı teşhisi konulması muhtemeldir.
Sosyal Medya Bağımlılığı ile Mücadele Etmek Mümkün Mü?
Her türlü bağımlılıkta mücadele edilebildiği gibi internet ve sosyal medya bağımlılığı yaşayan kişilerde de bu bağımlılığı yaşayan kişi istediği sürece tedavi mümkündür. İnternet ve sosyal medya bağımlılığı tedavisi için yapılabilecek olanları şöyle sıralayabiliriz:
*Bağımlılık durumu olan kişi ilk olarak bu bağımlılığını kabul etmelidir. Ardından bu durumdan kurtulmak istemelidir.
*Kişi sosyal medya ve internet ortamından uzaklaştırılmalıdır. Sosyal medya ağlarının bildirimlerini devre dışı bırakmak yapılabileceklerden biridir. Bu adım oldukça önemlidir çünkü kişi hayatının iplerini yeniden eline alabilmelidir.
*İnternet ve sosyal medya bağımlılığı yaşayan kişi kendisine uygun ve bu bağımlılığı yenebilecek türde bir zaman ayarlaması yapmalıdır. Örneğin sosyal medyada geçireceği zamanı, ders çalışacağı ya da işine ayıracağı vakti, istediği aktiviteleri yapacağı zamanı ayarlamalı ve bu programa uymalıdır.
*Yeni bir hobi edinmeyi sosyal medya bağımlılığı ile baş etme konusunda tavsiye ediyoruz.
*Kişi sosyal medya ortamından uzaklaştığında meydana gelen boşluğu hobiler ya da aktiviteler ile doldurmalıdır.
*Aileye ve sevdiklerine zaman ayırmalıdırlar. Konuşmak ya da yeni insanlarla tanışmak iyi bir fikirdir.
*Kişi yatmadan en az 2 saat önce telefonunu kapatmalıdır. Ayrıca mümkün olduğunca yatak odasına telefonla girmemelidir.
Davranışsal bağımlılıklar için etkisi kanıtlanmış Bilişsel Davranış Terapi sosyal medya ve internet bağımlılığı için de faydalı olmaktadır. Bağımlılığın hangi ihtiyaca isteğe hizmet ettiğine bakılır. Kişinin istek ve ihtiyaçlarını daha işlevsel ve gerçekçi olarak nasıl karşılayacağı ele alınır. Hasta ile işbirliği içerisinde tedavi planı oluşturulur.
